آیا می دانید مصرف الکل چه عوارضی برای زنان دارد؟ مصرف الکل برای همه افراد مضر است و عوارض و عواقب متعددی به دنبال دارد. فارغ از سن و جنسیت نوشیدن الکل سلامتی فرد را به خطر می اندازد.
متاسفانه در سال های اخیر شاهد افزایش میزان وابستگی زنان به نوشیدنی های الکلی هستیم. عوارض مصرف الکل برای زنان و مردان تا حدودی مشابه است. اما با توجه به شرایط ویژه بدن بانوان و برخی دوره های خاص در زندگی آنان مانند زمان قاعدگی، بارداری و شیردهی، برخی عوارض مصرف الکل منحصر به زنان است و سلامتی آن ها را بیشتر در معرض خطر قرار می دهد.
اگر خود شما یا یکی از عزیزانتان مبتلا به الکلیسم هستید بهتر است هرچه سریعتر برای ترک اعتیاد به الکل به صورت اصولی و قطعی در کلینیک ترک اعتیاد اقدام نمایید.
مضرات الکل برای سلامتی زنان
الکل نوشیدنی اعتیادآور است و مصرف خارج از کنترل آن آسیب های جسمانی و روانی زیادی برای فرد در پی دارد. از آن جمله می توان به افسردگی، زوال عقل، اختلالات حافظه، آسیب به معده، کبد، کلیه، قلب و حتی مغز اشاره کرد.
با رشد چشمگیر مصرف و اعتیاد به الکل در بانوان طی سال های اخیر، سلامت جسمی بانوان و نوزادان آن ها به دغدغه ای در حوزه سلامت تبدیل شده است.
عوارض مصرف الکل در زمان قاعدگی برای سلامت بانوان و اثرات الکل بر جنین و نوزاد درد دوران بارداری و شیر دهی قابل چشم پوشی نیست.
مصرف الکل در زنان باعث کم آبی و از بین رفتن ذخیره منیزیم در بدن می شود. منیزیم در بدن خاصیت ضد التهابی دارد و به تسکین دردهای دوران قاعدگی کمک می کند.
اختلالات قاعدگی، ناباروری و افزایش ریسک ابتلا به سرطان سینه نیز از دیگر اثرات سوء نوشیدن الکل برای زنان است.
نوشیدن الکل با تغییر سطح هورمون ها خطر سندروم پیش از قاعدگی (PMS) را افزایش می دهد. PMS طیف وسیعی از علائم جسمی و روحی از جمله خستگی، ولع غذا، درد نواحی مختلف بدن، حساسیت سینه ها، افسردگی و نوسانات خلقی را شامل می شود.
تاثیر مصرف الکل در زمان قاعدگی
اختلالات قاعدگی ناشی از مصرف الکل شامل موارد متعددی است که در ادامه مهمترین و شایع ترین آن ها را شرح خواهیم داد:
- خستگی: خستگی از علائم رایج سندورم پیش از قاعدگی است که مصرف نوشیدنی های الکلی که حاوی مقادیر زیادی شکر هم هستند، آن را تشدید می کند. زیاد این نوع نوشیدنی باعث می شود مدتی بعد از مصرف، قند خون به شدت کاهش پیدا کرده و فرد احساس خستگی شدیدی داشته باشد. به علاوه نوشیدن الکل خواب را مختل کرده و احساس خستگی بیشتر می شود.
- گرسنگی و ولع غذا: برخی زنان در سندورم پیش از قاعدگی همیشه گرسنه هستند و ولع غذا دارند. مصرف الکل این احساس را تشدید می کند. الکل منجر به کم آبی بدن هم می شود. کم آبی میل به برخی خوراکی ها و شیرینی ها را افزایش می دهد.
- احساس درد: احساس درد یکی از ناخوشایندترین عوارض قاعدگی است. گرفتگی عضلات و کم آبی ناشی از مصرف الکل این رنج را تشدید می کند.
- نوسانات خلقی: زنان در زمان عادت ماهانه معمولا دچار نوسانات خلقی می شوند. نوشیدن الکل با تاثیری که بر هورمون های بدن دارد لذت و هیجان فرد را در لحظه بالا می برد و احساس سرخوشی به او می دهد. زمانی که تاثیر الکل در بدن از بین می رود فرد به شدن احساس غم، خستگی، اضطراب و افسردگی خواهد داشت.
- بی نظمی در قاعدگی: نوشیدن الکل با افزایش سطح هورمون های ضروری برای تخمک گذاری (تستسترون و استروژن) موجب بی نظمی در سیکل عادت ماهانه بانوان می شود.
حتما بخوانید: عوارض سیگار کشیدن برای زنان چیست؟
تاثیر الکل در باروری زنان
اعتیاد به الکل و مصرف مرتب نوشیدنی های الکلی شانس بارداری را در زنان کاهش می دهد. دلیل کاهش قدرت باروری زنانی که الکل مصرف می کنند را به طور خلاصه اینگونه بیان کرد:
- الکل در چرخه قاعدگی و تخمک گذاری اختلال ایجاد می کند. ادامه این روند باعث تغییراتی در عملکرد طبیعی تخمدان (آمنوره) و عدم تخمک گذاری خواهد شد.
- بالارفتن میزان هورمون پرولاکتین در خون (ایجاد هیپرپرولاکتینمیا)
- تغییر سطح هورمون های تستوسترون، استرادیول و هورمون لوتینزه کننده
عوارض الکل برای زنان باردار
در دوران بارداری، هر چیزی که مادر مصرف می کند از طریق بند ناف به جنین می رسد. الکلی که مادر می نوشید نیز از این قاعده مستثنا نیست و به جنین منتقل می شود. بدن جنین قدرت سوخت و ساز کمتر دارد بنابراین مقدار الکل بیشتری در خونش باقی می ماند.
مادری در دوران بارداری به طور مرتب الکل می نوشد فرزند خود را در معرض خطر ابتلا به سندروم جنینی الکل یا سندورم جنین الکلی (FAS) قرار می دهند. این سندورم عارضه ای مادام العمر است و موجب رشد ضعیف نوزاد در رحم یا بعد از تولد یا هردو، ناهنجاری اعضای صورت، کوچک بودن ناهنجار سر و مغز، نواقص قلبی و نخاعی و آسیب به سیستم اعصاب مرکزی خواهد شد.
آسیب به سیستم اعصاب مرکزی ممکن است به شکل ناتوانی های ذهنی، تاخیر در تکامل فیزیکی، مشکلات بینایی و شنوایی و طیفی از مشکلات رفتاری خود را بروز دهد.
به طور کلی نوشیدن الکل در دوران بارداری عوارض زیر را برای نوزاد به دنبال دارد:
- افزایش ریسک زایمان زودرس، مرده زایی و سقط جنین
- وزن کم نوزاد هنگام تولد
- قد کوتاه تر از نرمال
- بیش فعالی
- ضعف در هماهنگی اعضای بدن
- ضعف حافظه و یادگیری
- ضریب هوشی پایین و ناتوانی ذهنی
- مشکلات گفتاری و زبانی
- اختلال در تمرکز و قدرت استدلال
- مشکلات بینایی و شنوایی
- مشکلات خواب در کودکی
- بیماری های قلبی، کلیوی و استخوانی
- اختلال در پیوند عاطفی و تغذیه در دوران نوزادی
- ویژگی های ظاهری غیرطبیعی مانند اندازه کوچک سر، صورت تخت، شکاف پلکی باریک،فاصله زیاد چشم ها و خط الراس صاف بین بینی و لب فوقانی
حتما بخوانید: روش‌های ترک اعتیاد در بارداری
استشمام بوی الکل در بارداری
همانطور که اشاره شد مصرف الکل در بارداری خطرناک است. این خطر تنها به نوشیدن الکل مربوط نمی شود. بلکه استنشاق بوی الکل توسط زن باردار نیز می توانند منجر به واکنش های آلرژیک در مادر می شود. بنابراین بهتر است زنان باردار در معرض بوی الکل، سیگار و کافئین قرار نگیرد.
عوارض مصرف الکل در دوران شیردهی
الکل همانطور که وارد خون می شود، به شیر مادر هم انتقال پیدا می کند. الکل تا مدتی در خون و شیر مادر باقی می ماند. اگر قبل از خارج شدن الکل از بدن، نوزاد توسط شیر مادر تغذیه شود الکل وارد بدن او شده و عوارضی را برایش در پی دارد.
الکل موجب تغییر طعم، رقیق و کم شدن شیرمادر و ضعف ماهیچه های خروج شده و برای سلامت ذهنی و جسمی کودک نیز مضر است.
خلق و خو و رفتار مادر نیز تحت تاثیر مصرف الکل قرار دارد. این تاثیر معمولا به صورت بدرفتاری با کودک بروز می کند. از آنجایی که رفتار مادر با نوزاد نقش مهمی در شکل گیری شخصیت کودک دارد، این رفتار بد پیامد های ناگواری در آینده کودک خواهد داشت.
عوارض الکل در دوران شیردهی برای نوزاد را می توان اینگونه شرح داد:
- سندروم مرگ ناگهانی نوزاد: مصرف الکب در دوران شیردهی خطر سندروم ناگهانی مرگ نوزاد را به شدت افزایش می دهد.
- مشکلات قلبی: الکل موجود درد شیر مادر بر سیستم قلبی عروقی نوزاد تأثیر گذاشته و منجر به فشار خون و ضربان قلب بالا می شود.
- دل درد: ترکیبات موجود در نوشیدنی های الکلی باعث ایجاد دل درد در نوزاد می شود.
- مشکلات گوارشی: الکل در بدن نوزاد باعث ناتوانی روده در جذب ویتامین ها، ورم معده و اسهال خواهد شد.
- آسیب به کبد: کبد نوزاد رشد کامل ندارد. ورود الکل به بدن در دوران نوزادی در رشد کبد اختلال ایجاد می کند.
- اختلال در رشد کودک: الکل موجود در شیر مادر، موجب کند شدن رشد بدن به ویژه رشد سیستم عصبی و ذهنی نوزاد می شود. تاخیر در رشد کودک می تواند موجب عقب ماندگی ذهنی و جسمی فرزند شما شود.
- تغییر الگوی خواب کودک: جذب الکل در بدن نوزاد باعث می شود که خیلی سریع به خواب برود. این خواب معمولا طولانی است اما نوزاد در خواب بی قرار بوده و آرامش ندارد و به راحتی نیز نمی توان او را از خواب بیدار کرد. اگرچه خواب طولانی نوزاد معمولا طبیعی است، اما خوابی که نوزاد برای شیرخوردن نیز بیدار نشود باعث افت قند خون شده و برای سلامت نوزاد خطرناک است.
- کم آبی بدن کودک: در شرایطی که مادر الکل می نوشد ممکن است متوجه نیاز کودک به شیر نشود یا احتمال دارد مادر تا خارج شدن الکل از شیر به کودک شیر ندهد در این صورت کودک دچار مشکل کم آبی می شود.
- اختلال رفتاری کودک: اختلال رفتاری کودک ممکن است به دلیل جذب الکل موجود در شیر مادر یا رفتار نامناسب مادر الکلی باشد. مادری که در دوران شیردهی الکی مصرف می کند معمولا در دوران بارداری نیز الکل مصرف کرده و نوزاد او مبتلا به سندورم جنین الکلی نیز هست که اختلال رفتاری یکی از نشانه های آن است.
الکل چه مدت در شیر مادر باقی می ماند؟
دفع هر پیمانه الکل از بدن و شیر مادر حدود 2 تا 3 ساعت زمان لازم دارد. البته با گذشت این زمان نیز بدن به صورت کامل پاک نمی شود. هر چه میزان مصرف و تعداد دفعات مصرف الکل بیشتر شود ماندگاری الکل در بدن نیز افزایش می یابد.
مادری که از فواید شیر مادر و عوارض الکل برای نوزاد آگاه است باید هرچه سریعتر برای ترک اعتیاد به الکل اقدام کند.
مادری که الکل می نوشید چه زمانی می تواند به نوزاد خود شیر دهد؟
اگر مادری الکل مصرف می کند و نمی تواند مصرف خود را قطع کند بهتر است برای آسیب کمتر به نوزاد موارد زیر را رعایت کند:
- قبل از نوشیدن الکل به نوزاد شیر دهد و مقداری شیر برای مصرف نوزاد در زمان ماندگاری الکل در شیر کنار بگذارد یا از شیر خشک برای تغذیه نوزاد استفاده کند.
- دفعات مصرف الکل و میزان مصرف را تا حد امکان کاهش دهد.
- بعد از مصرف الکل حدود 2 تا 3 ساعت به نوزاد شیر ندهد. بعد از این مدت نیز یک بار شیر را تخلیه کرده و بعد به نوزاد شیر دهد.
به یاد داشته باشید اقدانات عوارض و مضرات الکل را از بین نمی برد اما می تواند میزان آسیب را کاهش دهد.
حتما بخوانید: مصرف ترامادول چه عوارضی برای زنان دارد؟
ترک اعتیاد به الکل در زنان باردار
نوشیدن الکل حتی به مقدار کم برای نوزاد خظرناک است. به عبارت دیگر نمی توان مقداری را مشخص کرد که نوشیدن کمتر از این مقدار برای جنین مضر نباید. بنابراین بهتر است مصرف الکل به طور کامل قطع شود.
روش های مختلفی برای ترک اعتیاد به الکل زنان باردار وجود دارد. برای گذراندن دوران بارداری سالم و به دنیا آوردن فرزند سالم، ترک مصرف الکل زنان باردار باید هرچه سریعتر و لزوما تحت نظر پزشک متخصص صورت گیرد.
روند درمانی که برای مادران باردار در نظر گرفته می شود اغلب به مقدار و مدت مصرف بستگی دارد. اگر مادر به تنهایی قادر به ترک اعتیاد به الکل نیست بهتر است به مراکز ترک اعتیاد مراجعه کرده و به صورت اصولی و بدون خطر برای درمان اعتیاد الکلیسم خود اقدام نماید.
کلام آخر
نوشیدن الکل علاوه بر عوارضی که برای سلامت جسم و روان زنان دارد، بر میزان باروری و سلامت جنین و نوزاد در دوران بارداری و شیر دهی نیز تاثیر دارد. والدینی که الکل مصرف می کنند و قصد بچه دار شدن دارند، بهتر است برای داشتن فرزندی سالم پیش از از اقدام به بارداری مصرف الکل را محدود و قطع نمایند.
مادری که به نوشیدن الکل اعتیاد دارد و نمی تواند مصرف الکل خود را کنترل کند به محض اطلاع از بارداری باید با مشورت پزشک متخصص یا در کلینیک ترک اعتیاد، بیماری اعتیاد به الکل خود را درمان نماید.