اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری با کاهش شدید کنترل بر عادات بازی مشخص می‌شود که در نتیجه تأثیرات منفی بر عملکرد روزانه از جمله مسئولیت‌های شخصی، اجتماعی، آموزشی و شغلی دارد. در حالی که میلیون‌ها نفر به بازی‌های رایانه‌ای می‌پردازند، تنها درصد کمی به آنها اعتیاد پیدا می‌کنند. با توجه به این مسائل، هدف از مقاله ما افزایش آگاهی از اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری در جامعه است. علاوه بر این، ما پیامدها و روش درمان اعتیاد به بازی‌های آنلاین را شناسایی می‌کنیم.
اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری چیست؟
اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری در دسته اختلالات بازی‌های اینترنتی (IGDs) قرار می‌گیرد که به شدت با مسائل کنترل انگیزشی مرتبط بوده و غالبا با قمار مقایسه می شود. بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که اعتیاد رفتاری می‌تواند ناشی از استفاده افراطی از اینترنت باشد. اگرچه طیف اعتیاد به اینترنت شامل بازی‌های رایانه‌ای، خرید آنلاین، قمار و شبکه‌های اجتماعی می‌شود، به نظر می‌رسد اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری بیشتر مورد مطالعه قرار گرفته است. بر اساس کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی ویرایش پنجم (DSM-5)، اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری به عنوان استفاده مداوم و مکرر از اینترنت برای انجام بازی‌های بیشتر با گیمرهای مختلف تعریف می‌شود که منجر به پریشانی بالینی و قابل توجهی می‌شود.
در نهایت هر فعالیت یا عادتی که افراطی شود و بر عملکرد روزانه شما تأثیر منفی بگذارد، می‌تواند باعث مشکلات سلامت روانی، اجتماعی و جسمی شود. اگر فکر می‌کنید عادات بازی‌های کامپیوتری زندگی شما را تحت الشعاع قرار داده است، باید حتما از یک متخصص کمک بگیرید.
بیشتر بخوانید: علائم اعتیاد کودکان به مواد مخدر و راه‌های درمان آن
علائم اعتیاد به بازی‌های آنلاین
علائم و نشانه‌های اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری عبارتند از:
- عملکرد ضعیف در مدرسه، کار یا مسئولیت‌های خانگی در نتیجه بازی‌های کامپیوتری بیش از حد.
- علائم ترک مانند غم و اندوه، اضطراب یا تحریک‌پذیری، زمانی که بازی‌ها حذف می‌شوند یا امکان بازی وجود ندارد.
- نیاز به صرف زمان بیشتر و بیشتر برای بازی‌های کامپیوتری برای به دست آوردن همان سطح لذت.
- کنار گذاشتن سایر فعالیت‌ها یا روابط اجتماعی که قبلاً از آنها لذت می‌بردید به دلیل بازی کردن.
- ناتوانی در کاهش زمان بازی و تلاش‌های ناموفق برای ترک بازی علیرغم پیامدهای منفی که ایجاد می‌کند.
- دروغ گفتن به اعضای خانواده یا دیگران در مورد میزان زمانی که صرف بازی‌های کامپیوتری می‌شود.
- کاهش در بهداشت شخصی یا نظافت به دلیل بازی‌های کامپیوتری بیش از حد.
- استفاده از بازی‌های کامپیوتری به عنوان راهی برای فرار از موقعیت‌های استرس‌زا در محل کار یا مدرسه یا جلوگیری از درگیری در خانه.
- استفاده از بازی‌های کامپیوتری برای تسکین حالات منفی، مانند احساس گناه یا ناامیدی.
اگر شما یا یکی از عزیزانتان این علائم و نشانه‌ها را تجربه می‌کنید، با یک متخصص سلامت روان صحبت کنید.
راه‌های درمان اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری
اما سوال اصلی اینجاست که چگونه اعتیاد به بازی را ترک کنیم؟ پنج مرحله زیر به شما کمک می‌کند تا نحوه ترک اعتیاد به بازی را بیاموزید.
1. تعیین محدودیت زمانی دقیق برای بازی روزانه
کارشناسان موافقند که کودکان در سن مدرسه نباید بیش از دو ساعت در روز در مقابل هیچ صفحه نمایشی بمانند. بین تلویزیون، گوشی موبایل، مشق شب و بازی، زمان می‌تواند به سرعت بگذرد. اگر نگران این هستید که شما یا فرزندتان چقدر زمان صرف بازی می‌کنید، با محدود کردن بازی به بیش از 30 دقیقه در روز شروع کنید. زنگ ساعت را تنظیم کنید یا از یک دوست بخواهید برای شما پیامکی بفرستد تا به شما یادآوری کند زمان انجام کار دیگری فرا رسیده است.
2. حذف دستگاه‌های بازی از اتاق خواب
وجود وسایل بازی در اتاق خواب باعث می‌شود هر زمان که دوست داشتید، به راحتی به بازی دسترسی داشته باشید. علاوه بر این، بازی قبل از خواب می‌تواند منجر به خواب بی‌کیفیت شود. هرگونه صفحه‌نمایشی را از اتاق خواب دور نگه دارید تا زمان بازی خود را کنترل کنید؛ خواهید دید که صبح‌ها احساس آرامش و انرژی بیشتری دارید.
3. درخواست حمایت و پشتیبانی از دوستان و خانواده
به دوستان و خانواده خود بگویید که شما نگران ایجاد اعتیاد به بازی هستید و سعی در کاهش آن دارید. اگر خیلی شخصی به نظر می‌رسد، فقط به آنها اجازه دهید بدانند که علاقه‌مند به انجام فعالیت‌های اجتماعی بیشتر هستید. زمانی را برای معاشرت با دوستان، پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری یا فعالیت‌های جمعی دیگر تعیین کنید.
4. کنترل استرس و اضطراب
بازی استرس را برای بسیاری از افراد کاهش می‌دهد؛ بنابراین کنترل استرس، محدود کردن زمان بازی را آسان‌تر می‌کند. مدیتیشن یا یوگا انجام دهید؛ ورزش کنید یا برای پیاده‌روی چالش‌برانگیز بروید. حتی می‌توانید طراحی یا نقاشی کنید، چیزی بنویسید، موسیقی گوش دهید یا از هر سرگرمی غیر دیجیتال دیگری که دوست دارید لذت ببرید.
5. درمان تخصصی اعتیاد به بازی
اگر پیشنهادات بالا را امتحان کرده‌اید و هنوز کنترل رفتارتان برایتان دشوار است، ممکن است به کمک متخصصان بهداشت روان آموزش دیده نیاز داشته باشید. گزینه اصلی درمان اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری گفتگو درمانی (رواندرمانی) است. رواندرمانی اصطلاحی برای انواع تکنیک‌های درمانی است که هدف آن کمک به شناسایی و تغییر احساسات، افکار و رفتارهای نگران کننده است. کار با یک متخصص سلامت روان (مانند یک روانشناس یا روانپزشک) می‌تواند برای شما و خانواده شما حمایت، آموزش و راهنمایی فراهم کند.
انواع خاصی از رواندرمانی که معمولا برای فردی که اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری دارد مفید است عبارتند از:
- درمان شناختی رفتاری (CBT): این یک نوع درمان ساختاریافته و هدف‌گرا است. یک درمانگر یا روانشناس به شما کمک می‌کند تا افکار و احساسات خود را از نزدیک ببینید. متوجه خواهید شد که افکار شما چگونه بر اعمال شما تأثیر می‌گذارد. از طریق CBT برای اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری، می‌توانید افکار و رفتارهای منفی و وسواسی را بیاموزید و یاد بگیرید که الگوها و عادات فکری سالم‌تری را انتخاب کنید.
- گروه‌درمانی: این نوعی از رواندرمانی است که در آن گروهی از افراد با هم ملاقات می‌کنند تا مشکلات خود را با هم زیر نظر یک درمانگر یا روانشناس شرح دهند و به بحث بگذارند. گروه‌درمانی منبع ارزشمندی از انگیزه و حمایت اخلاقی برای افرادی است که به بازی‌های کامپیوتری اعتیاد دارند، به خصوص اگر در نتیجه اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری، ارتباط خود را با دوستان یا همسالان خود از دست داده باشند.
- مشاوره خانواده: این نوع درمان می‌تواند به آموزش عزیزان در مورد این اختلال و ایجاد یک محیط خانه با ثبات‌تر کمک کند.
اگر بیماری روانی زمینه‌ای دیگری مانند افسردگی، اضطراب یا اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD) دارید، ممکن است پزشک شما داروهای خاصی را برای درمان علائم این بیماری توصیه کند.
دلایل ایجاد اعتیاد به بازی‌های آنلاین
محققان هنوز در حال تلاش برای تعیین علت اعتیاد به گیم، اینترنت و بازی‌های کامپیوتری هستند. تاکنون، آنها معتقدند که فرآیند بازی کردن و برنده شدن در بازی‌های کامپیوتری ممکن است باعث آزاد شدن دوپامین شود. دوپامین یک ماده شیمیایی در مغز (انتقال‌دهنده عصبی) است که نقش کلیدی در چندین عملکرد بدن از جمله پاداش و انگیزه لذت‌بخش دارد. دوپامین همان انتقال‌دهنده عصبی است که در سایر اختلالات مصرف از جمله اختلال قمار و اختلال مصرف مواد دخیل است.
پیامدهای اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای
اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای می‌تواند پیامدهای جدی برای سلامتی فرد داشته باشد. این پیامدها می‌توانند به شکل‌ها و شدت‌های مختلفی بروز پیدا کنند که شامل موارد زیر است:
۱. تأثیرات روانی
- افزایش اضطراب و افسردگی: اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای معمولا باعث افزایش سطح اضطراب و افسردگی در افراد می‌شود.
- اختلالات خواب: اعتیاد به بازی‌های آنلاین می‌تواند به اختلالات خواب، از جمله بی‌خوابی، منجر شود.
۲. اختلال در عملکرد روزمره
- کاهش عملکرد تحصیلی یا شغلی: از آن‌جایی که اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری باعث می‌شود افراد وقت زیادی را به این کار اختصاص دهند، از وظایف تحصیلی یا شغلی خود باز می‌مانند.
- انزوا اجتماعی: اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای می‌تواند به انزوای اجتماعی منجر شود و باعث ایجاد مشکلات در روابط انسانی و ارتباط با دیگران شود.
۳. مشکلات جسمی
- کم تحرکی: افرادی که به بازی‌های رایانه‌ای اعتیاد دارند، اغلب وقت زیادی را نشسته پشت مانیتور گذرانند که این موضوع می‌تواند به کم تحرکی و مشکلات جسمی منجر شود.
- مشکلات چشمی: نگاه کردن طولانی مدت به صفحه نمایش کامپیوتر به مشکلات چشمی منجر خواهد شد.
۴. مشکلات مالی
برخی از بازی‌های رایانه‌ای پولی هستند و گاهی افراد برای بازی بیشتر مدام پول می‌پردازند.
۵. اختلالات خانوادگی
اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای به اختلال در روابط خانوادگی منجر می‌شود و تنش‌ها و نزاع‌های خانوادگی را به دنبال دارد.
۶. پیامدهای قانونی
برخی از افراد به دلیل اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای ممکن است در تخلفات قانونی مانند سرقت اطلاعات شخصی یا تقلب در بازی‌های آنلاین مشارکت کنند.
ارتباط اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری با مصرف مواد مخدر
بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری منجر به تغییراتی در مغز می‌شود که مشابه تغییراتی است که در اعتیاد به مواد و قمار رخ می‌دهد. همچنین شواهد نشان داده است که بین اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری و افسردگی و همچنین سایر مشکلات روانی و اجتماعی ارتباط وجود دارد.
بسیاری از مطالعات نشان می‌دهد که تغییراتی که در معتادان به بازی‌های کامپیوتری رخ می‌دهد مشابه تغییراتی است که در سایر اعتیادها مانند اعتیاد به مواد و قمار رخ می‌دهد. WHO اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری را به ICD-11 اضافه کرده است که نوجوانان مستعدترین آنها هستند. اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری می‌تواند عواقب جدی بسیاری برای گیمرها و افراد نزدیک به آنها داشته باشد.
کلام آخر
میلیون‌ها نفر در سراسر جهان بازی‌های کامپیوتری و بازی‌های اینترنتی انجام می‌دهند. در حالی که اکثر افرادی که از این نوع بازی‌ها لذت می‌برند، رفتارهای مشکل‌آفرینی از خود نشان نمی‌دهند، ممکن است بازی افراطی شود و بر عملکرد روزانه شما تأثیر منفی بگذارد. اگر در مورد عادات بازی خود یا یکی از عزیزانتان نگران هستید، با مشاورین ما تماس بگیرید؛ آنها همیشه برای کمک به شما در دسترس هستند.
منابع: