قرص b2 چیست؛ نحوه ترک عوارض قرص ب۲ (بر کبد، اسپرم و…)

بوپرنورفین یا قرص b2 درمانی برای اعتیاد به مواد مخدر است. بوپرنورفین از سال 2002 به صورت بالینی استفاده شده و ثابت شده است که یک گزینه درمانی موثر در ترک اعتیاد به خصوص اعتیاد به مورفین و هروئین است. اما این دارو می‌تواند عوارض جانبی جدی ایجاد کند؛ بنابراین فقط باید تحت نظارت دقیق پزشک استفاده شود. در این مقاله به طور مفصل به معرفی و عوارض قرص بی دو می‌پردازیم.

قرص b2 چیست؟

قرص b2 یا بوپرنورفین (Buprenorphine) یک شبه مخدر است که  امروزه شکل دارویی آن برای درمان وابستگی به مواد مخدری همچون هروئین، متادون و داروهای مسکن مورد استفاده قرار می گیرد. این قرص در درمان های اصولی بیماری اعتیاد به عنوان بخشی از برنامه ترک فیزیکی، درمان روانی و اجتماعی برای بیمار معتاد به مواد افیونی تجویز می شود.

قرص B2 برای درمان دردهای شدید نیز کاربرد دارد به همین دلیل برخی افراد فکر می کنند که این دارو اعتیادآور نیست و خودسرانه این دارو را مصرف می‌نمایند. در حالی که بوپرنورفین به شدت اعتیادآور بوده و ترک آن گاهی از تریاک و هروئین نیز دشوارتر است.

تجویز و مصرف بوپرنورفین مانند سایر داروها باید در طول مدت مشخص و تحت نظر پزشک درمانگر اعتیاد باشد. استفاده نادرست از این دارو نه تنها به درمان اعتیاد کمکی نمی‌کند بلکه موجب پیچیده تر شدن ترک و درمان اعتیاد نیز می‌شود. درمان با قرص b2 برای استفاده بزرگسالان و نوجوانان بالای 15 سال در نظر گرفته شده است. این مطلب توسط مرکز ترک اعتیاد برای رهایی از اعتیاد به این قرص تهیه شده است.

مواد تشکیل دهنده قرص بوپرنورفین چیست؟

حال که می‌دانید قرص b2 برای چیست، خوب است بدانید که بوپرنورفین که با نام تجاری سوبوتکس (Subutex) نیز در بازار عرضه می‌شود، یک داروی مخدر و مسکن قوی اپیوئیدی از آلکالوئیدهای خشخاش است که به صورت نیمه مصنوعی بدست می‌آید.  این دارو برای درمان وابستگی و اعتیاد به مواد افیونی و دردهای حاد و مزمن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

داروی بوپرنورفین در برنامه درمان اعتیاد به مواد افیونی با تجویز و تحت نظر پزشک مورد استفاده قرار می گیرد. مصرف غیر اصولی و بدون تجویز بوپرنورفین اعتیادآور بوده و نه تنها اعتیاد به مواد مخدر را درمان نمی کند بلکه موجب اعتیاد به خود دارو خواهد شد و درمان اعتیاد را پیچیده تر  می نماید.

حتما بخوانید: تاثیر ورزش بر اعتیاد چقدر است؟ | از پیشگیری تا درمان اعتیاد

نحوه مصرف و مکانیسم اثر بوپرنورفین در درمان اعتیاد

داروی بوپرنورفین به صورت قرص زیر زبانی، تزریقی، پچ پوستی یا به عنوان درون کاشت (ایمپلنت) مصرف می‌شود.ساختار شیمیایی بوپرنورفین با تاثیر بر سیستم عصبی مغز موجب کاهش میل به مصرف مجدد، تعدیل عوارض ناخوشایند ترک مواد مخدر و کمک به روند درمان و ترک اعتیاد خواهد شد.

تمام این موارد زمانی اتفاق می افتد که مصرف بوپرنورفین برای درمان و ترک اعتیاد بر اساس شرایط بیمار و با تجویز و تحت نظر پزشک درمانگر صورت پذیرد. در غیر این صورت عوارض قرص b2 از پیامدهای مصرف مواد مخدر فراتر می‌رود.

این داروی طولانی اثر معمولاً به صورت یک قرص زیرزبانی تجویز می‌شود که در زیر زبان حل می‌شود و اجازه می‌دهد تا 24 ساعت یا بیشتر موثر باشد. فراموش نکنید که تجویز و مصرف این دارو باید با نظر پزشک باشد و به هیچ عنوان نباید سر خود استفاده شود. پس از دوره ترک نیز نباید به یک باره آن را قطع کرد و باید به تدریج تا مصرف یک چهارم قرص b2 آن را کم و سپس قطع کنید.

حتما بخوانید: مصرف ترامادول چه عوارضی برای زنان دارد؟

عوارض قرص ب۲

قرص بوپرنورفین یک داروی افیونی است و برای از بین بردن درد در بدن شبیه به آندورفین‌ها عمل می‌کند. به همین دلیل موجب تسکین درد و خواب آلودگی می‌شود. از طرفی این دارو یک آگونیست جزئی است و تا حد کمی اثرات مواد مخدر را در گیرنده ایجاد می‌کند. بنابراین تاثیر آن بر بدن نسبت به آگونیست‌های کامل مانند هروئین، متادون و مورفین بسیار کمتر است.

در مراکز ترک اعتیاد با توجه به شرایط فیزیکی و روحی بیمار، از این دارو در در مراحل اولیه ترک اعتیاد مواد مخدر با نظارت و تشخیص پزشک معالج دوزهای مناسب برای بیمار تجویز می‌شود. اما عوارض قرص بوپرنورفین در اثر سومصرف بروز خواهد کرد.

از جمله مهم‌ترین عوارض قرص بی دو می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• کند شدن تنفس و مشکلات تنفسی
• اختلال در خواب و خواب آلودگی
• کند شدن حرکت روده ها و ایجاد یبوست
• کند شدن حافظه و اختلال در قدرت تصمیم گیری
• گیجی، افسردگی و اضطراب
• اختلالات رفتاری، رفتار پرخاشجویانه و غیر معمول
• وابستگی فیزیکی
• تار شدن دید
• مشکلات کبدی
• حالت تهوع و استفراغ
• ضعف و بی حالی
• درد، رفلاکس و سوزش معده
• سردرد و احساس سبکی در سر
• زرد شدن چشم و پوست
• ادرار تیره رنگ یا به رنگ خاک رس
• تب خفیف و تعریق
• کاهش اشتها
• خطر مرگ در صورت استفاد بیش از حد
• کمردرد
• آب ریزش بینی

 حتما بخوانید:روشهای  ترک اعتیاد زنان

شاید برخی افراد فکر کنند مصرف یک چهارم قرص b2 عوارضی در پی ندارد؛ اما حتی برای همین مقدار کم نیز عوارض جانبی گزارش شده که شایع‌ترین آن‌هاعبارتند از:

• یبوست
• سرگیجه
• خواب‌آلودگی
• سردرد
• تهوع و استفراغ
• افزایش وزن
• تعریق مفرط
• خشکی دهان
• تغییرات در میل جنسی

اما بوپرنورفین همراه با اثرات مورد نیاز خود، ممکن است برخی عوارض ناخواسته جدی دیگر نیز ایجاد کند. اگرچه همه این عوارض جانبی شاید رخ ندهند، اما در صورت بروز به مراقبت‌های پزشکی فوری نیاز دارند. عوارض قرص b2 بر روی کبد می‌تواند از افزایش خفیف و موقت آنزیم‌های کبدی تا آسیب دیدگی بالینی متوسط تا شدید ظاهر کبد به ویژه در صورت سوء استفاده از طریق تزریق داخل وریدی یا قرص زیرزبانی متفاوت باشد.

در مردان، مطالعات نشان داده‌اند که عوارض قرص b2 بر روی اسپرم با کاهش تعداد آن‌ها و همچنین کاهش سطح تستوسترون مرتبط است که می‌تواند بر باروری تأثیر بگذارد.

تداخلات دارویی قرص ب2

استفاده هم‌زمان قرص b2 با سایر داروها می‌تواند اثرات غیرقابل پیش‌بینی و حتی تهدید کننده زندگی به همراه داشته باشد. مخلوط کردن متادون یا بوپرنورفین با سایر داروهایی که سیستم عصبی مرکزی را تضعیف می‌کنند می‌تواند بسیار خطرناک باشد. تداخلات دارویی قرص بی دو به این شرح است:

• بوپرنورفین و بنزودیازپین‌ها: مصرف هم‌زمان قرص ب 2 و بنزودیازپین‌ها (مانند آتیوان، زاناکس، رستوریل، والیوم، کلونازپام) خطر اوردوز، غش کردن، مشکل در تنفس، از دست دادن حافظه و مرگ احتمالی را افزایش می‌دهد.
• بوپرنورفین و الکل: خطر مصرف بیش از حد، اختلال در هماهنگی، غش کردن، از دست دادن حافظه، حالت تهوع، استفراغ و مرگ از عوارض مصرف قرص بی دو به همراه الکل است.

حتما بخوانید: سخت ترین روز ترک متادون کدام روز است؟ 

احتیاط دارویی مصرف قرص ب2

همان‌طور که اشاره شد، قرص b2 یک داروی مورفین مانند است که تحت نظر پزشک تجویز شده و باید با احتیاط مصرف شود؛ چرا که سوء استفاده از داروهای افیونی می‌تواند باعث اعتیاد، اوردوز یا مرگ شود. بوپرنورفین را در جایی نگهداری کنید که دیگران نتوانند به آن دسترسی پیدا کنند.

کسانی که قرص b2 مصرف می‌کنند باید به نالوکسان دسترسی داشته باشند تا در صورت مصرف بیش از حد دارو یا بر اساس عوامل خطر بیمار برای اوردوز، مانند استفاده از داروهای تضعیف کننده CNS یا سابقه اعتیاد به مواد مخدر از آن استفاده کنند. همچنین اگر اعضای خانواده به خصوص کودکان به طور اتفاقی قرص بی دو را مصرف کنند، در دسترس بودن نالوکسان نجات دهنده خواهد بود.

توجه کنید که مصرف قرص ب2 در دوران بارداری برای جنین بسیار خطرناک است. از طرفی در صورت استفاده از این دارو با الکل یا سایر داروهایی که باعث خواب‌آلودگی می‌شوند یا تنفس شما را کند می‌کنند، عوارض جانبی کشنده ممکن است رخ دهد.

اعتیاد به قرص ب2

بوپرنورفین به دسته‌ای از داروها به نام آگونیست‌های اپیوئیدی جزئی تعلق دارد که میل به سایر مواد مخدر را کاهش می‌دهد. این دارو گیرنده‌های اپیوئیدی مغز را فعال می‌کند، گویی که یک ماده مخدر با اثرات ضعیف‌تر در بدن وجود دارد. در واقع اگرچه بوپرنورفین برای کمک به ترک اعتیاد به هروئین و سایر مواد افیونی قدرتمند طراحی شده است، اما خود آن می‌تواند باعث اعتیاد شود.

اکثر افرادی که از قرص b2 سوء استفاده می‌کنند متوجه شده‌اند که با مصرف بیش از دوز تجویز شده، احساس سرخوشی و بالارفتن می‌کنند. بنابراین یک فرد می‌تواند از نظر جسمی به بوپرنورفین معتاد شود، همان طور که مواد افیونی باعث وابستگی فیزیکی می‌شوند.

علائم اعتیاد به قرص ب2

اعتیاد به داروی بوپرنورفین علائم و نشانگان مختلفی دارد؛ این علائم ممکن است بسته به شدت و مدت زمان مصرف دارو و ویژگی‌های شخصی متفاوت بوده و می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

1. تحمل: افزایش مقدار مصرف قرص b2 برای دستیابی به اثر مشابه نسبت به آغاز مصرف.
2. وابستگی جسمی: وابستگی جسمی ‌به بوپرنورفین ممکن است به علائمی مانند تعریق، اضطراب، تشنج و خلط ناشی از متوقف شدن یا کاهش مصرف دارو توسط فرد منجر شود.
3. رفتارهای تحت تأثیر: شخص ممکن است به صورت مداوم بوپرنورفین را مصرف کند و همه وقت خود را صرف تهیه و مصرف دارو کند.
4. کاهش علاقه به مواد دیگر: به طوری که کمتر به مصرف مواد دیگر علاقه نشان می‌دهد زیرا بوپرنورفین به عنوان یک دارو جایگزین عمل می‌کند.

علائم اوردوز با قرص بی 2

در صورت بروز هر یک از علائم مصرف بیش از حد زیر در هنگام مصرف بوپرنورفین فوراً کمک اضطراری دریافت کنید:

• تغییر در هوشیاری
• درد قفسه سینه
• پوست سرد و لطیف
• افزایش تعریق
• سرفه‌هایی که گاهی اوقات خلط کف آلود صورتی ایجاد می‌کند
• تنفس دشوار یا مشکل
• افزایش تعریق
• تنفس نامنظم، سریع یا آهسته یا کم عمق
• از دست دادن هوشیاری
• لب‌ها، ناخن‌ها یا پوست رنگ پریده یا آبی می‌شوند
• خواب آلودگی غیر معمول
• تورم در پاها و مخصوصا مچ پا

روش ترک قرص بوپرنورفین

به لحاظ علمی، بوپرنورفین را تنها باید برای بیمارانی تجویز کرد که قادر به ترک اعتیاد و سم زدایی مواد مخدر نیستند و جزو گروه های پر خطر مانند بیماران تزریقی، افراد بی خانمان، افراد با ریسک ایدز و هپاتیت به حساب می‌آیند.

اما متاسفانه تجویز غیر اصولی این دارو برای درمان همه بیماران معتاد و مصرف خودسرانه و بیش از حد آن شکل جدید از اعتیاد را پدید آورده و موجب شده است بیمار اعتیاد از چاله درآمده و به چاه افتد.

بنابراین توصیه می شود به هیچ عنوان فردی برای ترک اعتیاد به صورت خودسرانه اقدام به مصرف قرص b2 ننماید. ترک اعتیاد پروسه طولانی است که باید با برنامه ریزی و تحت نظر پزشک و کادر درمان به صورت دقیق انجام شود. تنها در این صورت است که نتیجه مطلوب حاصل شده فرد از دام اعتیاد رهایی می یابد.

روش ترک قرص بوپرنورفین به چند شکل است. چنانچه به هر دلیل فرد دچار اعتیاد به بوپرنورفین شد، بهتر است مراحل زیر را برای ترک این داروی اعتیادآور دنبال کند.

مشورت با پزشک درمانگر

در مرحله اول ترک قرص بوپرنورفین لازم است از هرگونه اقدام خودسرانه و مصرف دارو بدون تجویز پزشک خودداری نمود. با پزشک درمانگر اعتیاد مشورت کنید تا برنامه ای صحیح را برای پاکسازی کامل بدن شما تنظیم کند. پزشک ممکن است با شروع روند درمان، از داروهای دیگر برای کمک به پروسه سم زدایی کمک بگیرد.

کاهش تدریجی مصرف

بنا به توصیه متخصصین میزان مصرف بوپرنورفین باید به تدریج کاهش یابد. کاهش تدریجی تا زمان قطع کامل مصرف می تواند سه هفته یا بیشتر به طول بیانجامد. طی هر هفته میزان مصرف 10 الی 20 درصد کمتر می شود. با این روند علائم ترک اعتیاد، احتمال عود بیماری، میل به مصرف مجدد و میزان سختی درمان کمتر خواهد بود.

حتما بخوانید: عوارض تریاک برای زنان چیست؟

مراجعه به روان درمانگر

یک روش ترک قرص بوپرنورفین مراجعه به پزشک یا کلینیک ترک اعتیاد است. هرچند که فرآیند درمان اعتیاد به بوپرنورفین موفقیت آمیز باشد نباید مراجعه به روان درمانگر را فراموش نمود. چرا که برخی علائم روانشناختی بیماری، حتی پس از بهبودی کامل جسمانی در فرد باقی می ماند.

در کنار مراحل درمان فیزیکی و جسمانی شرکت در جلسات گروه درمانی اعتیاد و برقراری ارتباط با بیمارانی که تجربه مشابهی دارند، در تسریع روند درمان بسیار موثر است.

ترک اعتیاد در منزل در کلینیک تهران پاک

درمان با کمک دارو اگرچه می‌تواند بخش مهمی از درمان کلی اعتیاد و بهبود موفقیت آمیز باشد، اما بدون خطر نیست. همان طور که در این مقاله دیدید برخی از داروهای درمانی مشتق شده از مواد افیونی، مانند بوپرنورفین می‌توانند مانند مواد مخدر مورد سوء استفاده قرار گیرند.

به هر حال، در صورت تجربه هر گونه علائم یا نگرانی مرتبط با مصرف قرص b2، مهم است به یک متخصص در زمینه ترک اعتیاد مراجعه کنید. اعتیاد به داروی بوپرنورفین به عنوان یک مشکل جدی درمانی مطرح می‌شود و نیاز به پشتیبانی و مراقبت مناسب دارد. خدمات ترک اعتیاد در منزل در کلینیک تهران پاک بهترین گزینه برای رهایی از هرگونه اعتیاد، با حداقل هزینه و در کمترین زمان است. برای کسب اطلاات بیشتر با ما تماس بگیرید.